بررسی آرای جمع قرآن از منظر فریقین

در این نوشتار، دیدگاه های مختلف در مورد "جمع و تدوین قرآن کریم از منظر شیعه و اهل سنت" مطرح شده و برخی از دیدگاه ها در این زمینه نقد و ارزیابی گردیده است. نویسنده در چهار فصل، پس از طرح این دیدگاه ها؛ دلایل قائلین هر یک از این دیدگاه ها را نیز منعکس نموده است. وی نخست، به بیان مفهوم لغوی و اصطلاحی قرآن و لغت "جمع" پرداخته و ضمن بیان کاربردهای جمع؛ محورهای جمع قرآن کریم، مانند گزینش واژگان و ترکیب آن ها، تنظیم آیه ها در ضمن سوره ها و تنظیم سوره ها در ضمن مصحف شریف از سوی جمع آوری کنندگان و کاتبان قرآن را شرح نموده است. نقد و ارزیابی دیدگاه های مفسران و مورخان شیعه و اهل سنت در مورد توقیفی بودن ترتیب سوره ها و در نتیجه ترکیب فصلی قرآن کریم؛ اجتهادی بودن ترتیب سوره ها و آیه ها و یا توقیفی بودن در بخشی و اجتهادی بودن در بخش دیگر، ترتیب سوره ها و جمع آوری قرآن و بررسی دلایل مبتنی بر هر یک از این دیدگاه ها، بخش دیگری از مطالبی است که در این نوشتار ارائه شده است. نویسنده در ادامه، دلایل قائلان به جمع آوری قرآن، در زمان پیامبر اسلام و دیدگاه هایی مبتنی بر جمع قرآن در زمان صحابه آن حضرت را مطرح نموده و به داوری درباره این دیدگاه ها و بیان قول مختار خویش مبنی بر جمع آوری و تدوین کامل قرآن در زمان حیات رسول خدا( پرداخته است. از نظر نویسنده، اگر به تدوین و ترتیب سوره ها در زمان پیامبر اسلام(ص) قائل نباشیم، در مورد هویت قرآن، از جمله تحریف آن دچار ابهاماتی متعدد می شویم که این امر باعث تقدس زدایی از ساحت قرآن و بی اعتباری این کتاب بزرگ آسمانی می شود و در نتیجه قرآن که قطعی الصدور است، مانند روایات به منبعی ظنی الصدور تبدیل می گردد.